Kleje o różnych zastosowaniach

Autor Monika

Prace nad nowoczesnymi klejami syntetycznymi zmierzają do uzyskania kleju uniwersalnego. W efekcie mamy już do dyspozycji kleje syntetyczne o wielu zastosowaniach, do dużych i małych powierzchni, do połączeń szybkich i do łączenia starannie dopasowywanych części. I nikt już się dzisiaj nie dziwi, że kleje mogą wytrzymać ogromne obciążenia, jakim poddane są mosty stalowe lub kadłuby samolotów odrzutowych. Klei się również belki stalowe i elementy aluminiowe.

Zobacz także: Łączenie elementów drewnianych

Kleje uniwersalne — to nazwa ogólna, obejmująca “kleje czyste” z tuby, plastikowej butelki lub nawet opakowania aerozolowego. Są to zawsze żywice sztuczne (jako substancja klejąca) rozpuszczone w łatwo ulatniającym się związku chemicznym, który w czasie procesu wiązania odparowuje. Nie wszystkie kleje Uniwersalne mają ten sam skład chemiczny i konsystencję – są kleje bardziej i mniej płynne, ciągnące się w postaci nitek i spływające gładko. Dobry klej uniwersalny ma konsystencję rzadką, jest bezbarwny, odporny na wodę i światło, trwały, niewrażliwy na kwasy, zasady, benzynę i olej. Klei szybko, a po wyschnięciu pozostaje elastyczny. Najważniejsze zastosowanie: papier, karton i tektura, drewno, skóra, tekstylia. Mniej nadaje się do klejenia dużych powierzchni, bowiem trudno go nakładać. Przy prostych połączeniach należy powlekać nim tylko jedną powierzchnię, przy trudniejszych — obydwie, po czym pozostawić do wyschnięcia, powtórnie cienko nałożyć i docisnąć.

Klej twardy, np. Hermol, stosowany jest przede wszystkim przy budowie modeli, gdzie zależy nam na szybkim i trwałym połączeniu delikatnych części. Szczególnie dobrze nadaje się do wykonywania “ściegów spawalniczych”, złączy wężownic rurowych itp. Klej twardy jest odporny na wodę i po wyschnięciu przezroczysty. Można go również używać do połączeń celuloidu i pleksiglasu. W warsztacie domowym przydatny jest do szybkich napraw, np. ram obrazów, rozluzowanych nóg od stołu lub złamanych trzonków narzędzi.

Klej kontaktowy, podobnie jak klej uniwersalny i twardy, należy do klejów rozpuszczalnych w łatwo parującym związku chemicznym. Nadaje się przede wszystkim do klejenia powierzchni w tych przypadkach, gdy połączenie ma “trzymać” natychmiast (bez dociśnięcia i oczekiwania na wyschnięcie). Obydwie klejone powierzchnie powleka się cienką warstwą kleju kontaktowego (pędzlem lub szpachlą grzebieniową), czeka 10 minut na przeschnięcie i dokładnie składa. Wystarczy krótkie i mocne dociśnięcie. Do wad tego kleju trzeba zaliczyć konieczność bardzo dokładnego dopasowania części (jeszcze przed sklejeniem), późniejsze poprawienie (przesuwanie) nie jest możliwe.

Zobacz także: Dach jednospadowy – czy to dobry pomysł? Co warto wiedzieć o takiej konstrukcji?

Przy klejeniu można czasem stosować pewien prosty “chwyt”: na dolną z klejonych powierzchni nakładamy dwie listewki tak, aby ich końce wystawały poza tę powierzchnię; górną część, powleczoną klejem, kładziemy na listewkach klejem do dołu, przytrzymujemy i wyciągamy listewki, a części klejone dociskamy. Klej kontaktowy nadaje się dobrze do naklejania płytek z tworzyw sztucznych na drewno oraz do wykonywania oklein z drewna, jak też do oklein metalowych i z tworzyw sztucznych. Nadaje się też ogólnie do wszelkich połączeń drewna z kamieniem, betonem, PCW oraz do połączeń z materiałami giętkimi (skóra, filc, paski piankowych tworzyw sztucznych itp.). Można dodać do niego specjalnych utwardzaczy, co zwiększa wytrzymałość i odporność na wysoką temperaturę. Szczególnie dobrze nadaje się do klejenia laminatów (płyt z warstwowych tworzyw sztucznych) oraz oklein metalowych z drewnem. Resztki kleju można usunąć za pomocą specjalnego rozcieńczalnika.

Kleje dwuskładnikowe (żywice epoksydowe) składają się zawsze z dwu substancji, które miesza się ze sobą w określonym stosunku tuż przed klejeniem i wykorzystuje w ciągu dość krótkiego czasu. Wytrzymałość początkową osiąga się po ok. 20 minutach, końcową — najwcześniej w ciągu godziny. Przy niższych temperaturach proces twardnienia postępuje wolniej, przy wyższych — prędzej. Składnikami tego kleju są: żywica epoksydowa i utwardzacz. Żywica jest w postaci pasty lub gęstej cieczy, utwardzacz — w postaci pasty, proszku lub cieczy.

Kleje dwuskładnikowe służą do łączenia wszelkich metali, niektórych tworzyw sztucznych, ceramiki, porcelany, marmuru, betonu i drewna. Kleje te nie nadają się natomiast do klejenia polietylenu, twardych materiałów piankowych, PCW oraz poliamidów. Części łączone muszą być dokładnie oczyszczone z brudu i tłuszczu. Metale na krótko przed klejeniem dobrze jest przetrzeć papierem ściernym, szkło i materiały podobne odtłuścić za pomocą rozpuszczalnika nitro “tri” lub etanolu. Beton należy oczyścić stalową szczotką, drewno oskrobać z farby i odkurzyć. Świeże miejsca, pęknięcia lub złamania nie wymagają specjalnych zabiegów.

Za pomocą klejów dwuskładnikowych można przymocować haki do ubrań na betonie, zawiasy na listwach drewnianych, nogi stołowe do płyt marmurowych, podpórki do regałów na płytkach wykładzinowych.

Kleje do licowania ścian. Są to specjalne gatunki klejów, nadające się do wszelkich połączeń w przypadku, gdy klejone części mają nierówności i nie mogą być dokładnie dopasowane do siebie. Ma to miejsce w przypadku, gdy np. płyty drewniane, azbestowe, płytki wykładzinowe lub klinkierowe trzeba umocować na tynku, murze lub ścianie betonowej. W ten sposób można przykleić karnisze do sufitu, szafki wiszące do wykładziny ściennej lub płyty izolacyjne (do izolacji cieplnej) na “zimną” ścianę przedpokoju.

Przy tym sposobie klejenia klejone powierzchnie nie przylegają bezpośrednio do siebie ale poprzez warstwę specjalnego tworzywa piankowego o grubości, 2-4 mm. Paski lub kawałki powleczone klejem specjalnym wyrównują wszelkie nierówności powierzchni przylegania, stanowią elastyczne połączenie i zapewniają jednocześnie pewien odstęp płyt od ściany, co pozwala na cyrkulację powietrza między nią a płytą.