Klajstry i kleje stolarskie

Autor Monika

Klajstry (kleje roślinne) mają zastosowanie tylko przy klejeniu papieru, np. przy tapetowaniu. Tradycyjne kleje twardniejące na zimno i kleje stosowane na gorąco wyszły prawie całkowicie z użycia (jeśli idzie o zastosowanie domowe) i ustąpiły miejsca klejom syntetycznym. Omówimy rodzaje tych klejów. Pamiętać przy tym należy, ze nie wolno mieszać ze sobą klejów rożnego pochodzenia. Kto zaś chciałby wzmocnić rozluźnione połączenie wykonane klejem na gorąco lub glutynowym za pomocą kleju poliwinioctanowego, ten musi najpierw starannie usunąć resztki starego kleju.

Zobacz także: Kleje o różnych zastosowaniach

Klajster (klej do tapet) wyrabiany jest zarówno z pochodnych celulozy, jak i ze skrobi (klej mączny). Klajstry celulozowe należy stosownie do przepisu rozpuścić w zimnej wodzie, a następnie odczekać 20 minut, aż spęcznieją. Ilość wody, w której rozpuszcza się klej, zależy od grubości tapety. Klajster należy przygotować w nierdzewnym wiaderku.

W zamkniętym naczyniu można go przez pewien czas przetrzymać do dalszego użycia. Jego zastosowanie ogranicza się wyłącznie do tapetowania, klejenia papieru oraz do przygotowania farb olejowych do malowania ścian.

Kleje glutynowy (kostny, skórny, stosowane na gorąco) zwane bywają również klejami stolarskimi. Sprzedawane są w tafelkach lub w granulkach. Kawałki kleju odłamane z tafelka muszą być moczone w zimnej wodzie przez 12 godzin, granulki — 8 godzin — aż do spęcznienia. Wówczas odlewa się zbędną wodę, a klej w garnku wstawiamy w drugi garnek wypełniony wodą (tzw. kąpiel wodna) i ogrzewamy aż do chwili przejścia kleju w stan ciekły. Następnie zawartość dopełnia się wodą (w ilości zależnej od rodzaju klejonych przedmiotów) i używa na gorąco. Klej glutynowy klei niezawodnie i schnie stosunkowo szybko, nie wchłania wilgoci, ale jest na wilgoć wrażliwy. Z powodu dosyć kłopotliwego w domowych warunkach przygotowywania stosuje się go rzadko, głównie do klejenia drewna lub oprawy książek.

Zobacz także: Klejenie wykładziny z rulonu

Klej kazeinowy (stosowany na zimno) jest również pochodzenia zwierzęcego i składa się z kazeiny potraktowanej wapnem. Klej kazeinowy, stosowany niemal wyłącznie do łączenia części drewnianych, rozrabia się w zimnej wodzie, po czym pozostawia przez kilka minut w celu napęcznienia; w tym stanie można go używać w ciągu około dwu godzin. Ilość dodanej wody musi być zgodna ściśle z przepisem podanym przez wytwórcę. Świeżo rozrobiony klej ma gęstość kremu, ale po napęcznieniu staje się bardziej ciekły. Klej kazeinowy zachowuje swą trwałość w warunkach wilgotnych, ale nie jest wodoodporny. Czas schnięcia aż do osiągnięcia pełnej twardości wynosi 24 godziny. W warsztacie domowym jest ciągle jeszcze przydatny, ale również w dużym stopniu zastępowany np. klejem Poliwinioctanowym.

Klej syntetyczny (z żywic sztucznych) sprzedawany jest w postaci proszku i musi być rozrabiany w specjalnym utwardzaczu. Klej ten nadaje się szczególnie dobrze do takich połączeń części drewnianych, które poddawane są silnym wpływom atmosferycznym, bowiem jest całkowicie odporny na działanie wody gorąca. Przepis użycia musi być ściśle respektowany.

Klej poliwinylooctanowy (klej do drewna) sprzedawany jest w stanie gotowym do użytku w tubkach lub puszkach. Nadaje się do wszelkich połączeń części drewnianych (również do okleinowania), a także do naklejania fotografii na drewno i sklejania skóry, filcu lub materiałów tekstylnych z drewnem. Klej ten ma kolor mleczny, łatwo jest nakładać go pędzlem, można nieco rozcieńczyć wodą; po wyschnięciu staje się bezbarwny.

Zazwyczaj wystarczy pociągnięcie klejem tylko jednej z klejonych powierzchni. Jedynie wówczas, gdy powierzchnie są silnie nasiąkliwe, trzeba obydwie smarować klejem. Sklejane kawałki po przyłożeniu do siebie należy docisnąć i zależnie od rodzaju drewna, jego wilgotności i temperatury pozostawić w tym stanie na 20-60 minut. Klej poliwinylooctanowy nie powinien stykać się z metalami ze względu na to, że może je zafarbować. Narzędzia pobrudzone klejem natychmiast po użyciu należy wymyć w zimnej wodzie, gdyż zaschnięte resztki kleju są nierozpuszczalne.